Rośliny poplonowe w ostatnich latach znów stały się bardzo popularne i powróciły do łask polskich rolników. Taki obrót sprawy nastąpił ze względu na ich korzystny wpływ na środowisko i na wzrost uprawy, ale także – a może przede wszystkim – ze względu na wprowadzenie dopłat z programu rolnośrodowiskowego.
Poplon to rośliny uprawiane między zbiorem a siewem dwóch roślin uprawianych jako plony główne na tym samym polu. Korzyści, jakie przynosi jego uprawa, są wręcz nieocenione. Jednak aby móc w pełni wykorzystać zalety poplonu, należy dobrze zaplanować jego uprawę. W niniejszym artykule opiszemy więc, dlaczego warto zasiać rośliny poplonowe i jak wybrać odpowiedni gatunek w zależności od indywidualnych potrzeb. Wskażemy wszechstronne korzyści płynące z tego typu uprawy.
Po co nam poplon?
Po pierwsze, przy zastosowaniu poplonu pole nie pozostaje bez okrywy roślinnej na czas miesięcy jesiennych i zimowych. Zapobiega to erozji wietrznej i wodnej, ogranicza parowanie wody z gleby, a także powoduje zatrzymanie większej ilości śniegu. Ponadto, rośliny poplonowe pobierają i zatrzymują składniki mineralne, których nie wykorzystały rosnące wcześniej w plonie głównym uprawy – w ten sposób ogranicza się utratę cennych minerałów, które dzięki temu nie zostaną wypłukane do wód gruntowych i nie skażą zbiorników wodnych.
Poplony pozwalają utrzymać żyzność gleby w gospodarstwach bezinwentarzowych, gdzie nie ma możliwości wykorzystania obornika i gnojownicy. Rośliny poplonowe wysiewane po zbiorze rośliny głównej, wcześnie schodzącej z pola, mogą bowiem dać od 15 do 30 ton masy zielonej, będącej znakomitym nawozem, zastępując ok. 8 do 20 ton obornika. Pozostawiają po sobie dużą ilość materii organicznej, z której następnie powstaje próchnica – najważniejszy składnik gleb decydujący o urodzajności, pozwalają także wzbogacić warstwę uprawną w azot. Bardzo ważną zaletą stosowania poplonu jest ograniczenie zachwaszczenia oraz spulchnianie gleby. Ponadto, poplon ma również szereg praktycznych zastosowań w prowadzeniu gospodarstwa. Rośliny poplonowe można bowiem wykorzystać jako nawóz zielony i masę zieloną, można uzyskać z nich paszę oraz kiszonki.
Jak wybrać rośliny poplonowe?
Każda z roślin poplonowych ma inne wymagania co do gleby, wilgotności powietrza i warunków atmosferycznych, a także inną długość wegetacji. Poza tym, należy uwzględnić mrozoodporność – tak, by rośliny zdążyły dorosnąć do pierwszych przymrozków oraz to, by gatunek był niespokrewniony z tym uprawianym wcześniej (co zmniejszy ryzyko wystąpienia chorób). Teoretycznie siać można wszystkie gatunki, nawet mieszankę zbożową jarą lub ozimą, jednak najlepiej wybierać te, które charakteryzują się szybkim wzrostem początkowym, mają małe potrzeby wodne w okresie kiełkowania i wschodów, małe wymagania glebowe, a ich nasiona są stosunkowo tanie. W zależności od wymagań glebowych, zaleca się więc siać:
- na gleby słabsze: łubin żółty, facelię i żyto;
- na gleby średnie: groch siewny pastewny (peluszkę) słonecznik, łubin wąskolistny, gorczycę białą, rzodkiew oleistą, wykę ozimą;
- na gleby żyzne: bobik i wykę jadalną, rzepak i rzepak ozimy.
Jeśli zaś chodzi o przeznaczenie roślin poplonowych, na masę zieloną i nawóz zielony należy wybierać te rośliny, które intensywnie rosną i posiadają zdolność wiązania azotu. Będą to: łubin, bób, wyka, żyto jare i gorczyca. Na paszę natomiast najlepiej wybrać żyto lub rzepak ozimy, peluchę, facelię czy rzepę ścierniskową. W warzywnictwie wyboru roślin na poplon najlepiej dokonać pomiędzy: koprem, fasolką szparagową, kalafiorem, rzodkiewką, kalarepą, kapustą i szpinakiem.
Niewiele osób pamięta, że uprawa konopi włóknistych jest znana w Polsce od wieków. Żuławy Wiślane były tradycyjnym miejscem, w którym je uprawiano. Mieszkańcy tych ziem pamiętają je jako rośliny, które uprawiali ich dziadkowie. To właśnie tu Maciej Kowalski, właściciel firmy HemPoland, poszukuje rolników do współpracy i jednocześnie wspiera lokalny rynek.
Artykuł został przygotowany w oparciu o wiedzę i doświadczenie pracowników firmy Agro-Bis Barszcz Sp.j.
