Które zwierzę śpi, a które biega zimą po lesie? Czy podczas chłodniejszych miesięcy tylko niedźwiedzie przytulą głowę do poduszki, czy także inni mieszkańcy lasu zapadają w sen zimowy?
Paradoksalnie, największych leśnych śpiochów znajdziemy wśród małych gryzoni – rekordzistkami są smużki i popielice, które pozostają w stanie odrętwienia od października do maja. Te drugie w „objęciach Morfeusza” są aż do początku czerwca. Trochę krócej, bo tylko do kwietnia, „leniuchują” żołędnice, orzesznice, koszatki i nornica ruda. Nie śpi za to wiewiórka, która przezornie zgromadziła zapasy na zimę. Niestety ten sympatyczny rudzielec często zapomina, gdzie schował zapasy.
Zimą nie śpią także inne gryzonie: norniki, darniówka i myszy. Mysz leśną można nawet spotkać w domach, dokąd często zagląda w poszukiwaniu pokarmu, a gdy warunki sprzyjają już w lutym przystępują do rozrodu. Podczas zimowych miesięcy aktywne są także ryjówkowate ? krety, rzęsorki, zębiełki i ryjówki. Przedstawicielka ostatniego wymienionego rodzaju, ryjówka malutka, to najmniejszy europejski ssak, za to z ogromnym apetytem. Dziennie potrafi zjeść dwa razy więcej, niż sama waży, a że zimą o pokarm trudno – zmniejsza swoje rozmiary. I nie chodzi o dietę-cud, tylko rzeczywiste zmniejszenie rozmiarów narządów wewnętrznych, a nawet objętości czaszki!
Na uprawach leśnych, w sadach i zaroślach można się natknąć na ślady zimowej aktywności zajęcy, które ogryzają pędy oraz – ku utrapieniu właścicieli sadów – korę z młodych drzewek.
Zimę przesypiają nietoperze oraz jeże, które zwinięte w kulkę, śpią w gniazdach pod liśćmi. Należy pamiętać, że zarówno pierwszych, jak i drugich nie należy budzić. Zwierzęta te na zimę gromadzą podskórną zapasy, a każde przebudzenie zwiększa ryzyko wyczerpania zapasów jeszcze przed nastaniem wiosny i w rezultacie głodowej śmierci zwierzęcia.
Spośród drapieżnych ssaków leśnych, w sen – oprócz niedźwiedzi – zapadają także jenoty i borsuki. Te pierwsze śpią stosunkowo krótko – od grudnia do lutego, a ich sen jest lekki. Borsuki przed udaniem się na zimowy odpoczynek gromadzą spore zapasy tłuszczyku, i dokładnie moszczą swoje nory. Mają przy tym swoje dziwactwa – jedne wolą spać na suchych liściach drzew i krzewów, drugie wybierają paprocie, a jeszcze inne – mchy.
Natomiast zwierzęta, które zimą są aktywne, np. dziki i jeleniowate zmieniają sierść – jest ona teraz bardziej szara i nawet dwa razy dłuższa i gęstsza, niż latem. Podobnie przygotował się do zimy król puszcz – żubr.
Zima, mimo, że jest trudną porą dla zwierząt, jest nie mniej ciekawa niż cieplejsze miesiące. Wystarczy wybrać się na spacer do lasu, aby się o tym przekonać.
MARIA NOWICKA-SZPAKOWICZ, RDLP W BIAŁYMSTOKU
Źródło: Lasy Państwowe
